EVP, Οι Φωνές των Νεκρών

Γράφει ο Έρικ Σμυρναίος ~

Οι νεκροί μιλάνε. Προσπαθούν να επικοινωνήσουν με τους αγαπημένους τους ή με οποιονδήποτε τους δείξει κάποιο ενδιαφέρον. Όμως, οι φωνές τους είναι πολύ αμυδρές για να γίνουν αντιληπτές απ’ τα σάρκινα αυτιά μας ή πάλλονται σε ενεργειακά φάσματα που απλώνονται πέρα απ’ τις περιορισμένες αισθήσεις μας. Ωστόσο, μπορούμε πλέον να καταγράψουμε τις φωνές τους χάρη στη σύγχρονη ηλεκτρονική τεχνολογία. Οι αλλοκοσμικές αυτές εγγραφές έχουν αποκτήσει ένα όνομα: EVP ή Electronic Voice Phenomena.

Η γοητευτική αυτή ιδέα έγινε γνωστή για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό το 1971. Εκείνη τη χρονιά, ένας μεσήλικας γιατρός από τη Λετονία ταξίδεψε μέχρι το νότιο Buckinghamshire του Ηνωμένου Βασιλείου, κουβαλώντας μαζί του μια συλλογή 72.000 μαγνητοφωνημένων εγγραφών. Το όνομα του ταξιδιώτη ήταν Konstantin Raudive και σκοπός του ήταν να συναντηθεί με τον μεγαλοεκδότη Colin Smythe, ο οποίος, όπως έλπιζε, θα έβρισκε αρκετά ενδιαφέροντα τα ευρήματά του για να γράψει ένα βιβλίο σχετικά με αυτά. Βλέπετε, οι εν λόγω εγγραφές αποτελούσαν αποδείξεις της επιτυχημένης επικοινωνίας του ασυνήθιστου αυτού γιατρού με το βασίλειο των νεκρών καθώς περιείχαν τις φωνές του Χίτλερ, του Στάλιν, του Μουσολίνι καθώς και πολλών άλλων νεκρών ηγετών που είχαν επηρεάσει την ιστορία του 20^ού αιώνα. Η τεχνική που εφάρμοζε ο Λετονός γιατρός ήταν αρκετά απλή: Έκανε μια ερώτηση και άφηνε την ταινία του μαγνητοφώνου του να τρέχει καταγράφοντας τους θορύβους του περιβάλλοντος, ανάμεσα τους, αν όλα πήγαιναν καλά, και τη φωνή κάποιου νεκρού.

O Colin Smythe βρήκε το όλο θέμα αρκετά συναρπαστικό. Για να πείσει τον πρόεδρο της εκδοτικής του εταιρείας, τον sir Robert Meyer, ότι ο Raudive είχε εντοπίσει ένα φαινόμενο που ήταν υπαρκτό, οργάνωσε μια σειρά συνεδριών στο σπίτι του. Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά για εκείνες τις συναρπαστικές βραδιές, όντως κατάφεραν να επικοινωνήσουν μ’ έναν μακαρίτη πιανίστα ονόματι Artur Schnabel και μίλησαν μαζί του, σύμφωνα με τη σύζυγο του Robert που ήταν παρούσα και γνώριζε προσωπικά τον νεκρό πιανίστα. Έτσι, λοιπόν, εκδόθηκε ένα βιβλίο που είχε τον τίτλο «Breakthrough: An Amazing Experiment in Electronic Communication with the Dead» το οποίο έγινε best seller.

Το φαινόμενο ωστόσο ήταν ήδη γνωστό. Καθώς το κίνημα του Πνευματισμού αποκτούσε μεγάλη επιρροή κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στο 1840 και στο 1940, η πεποίθηση ότι τα πνεύματα των νεκρών μπορούν να επικοινωνήσουν μέσω των μέντιουμ ή με τις καινούργιες τεχνολογίες της εποχής όπως ήταν η φωτογραφία, γινόταν όλο και πιο οικεία στον πληθυσμό του δυτικού κόσμου. Αν, μάλιστα, ενδιαφέρεστε να μάθετε κάτι περισσότερο για τον Πνευματισμό και την παρακαταθήκη του μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στο βιβλίο μου «Τα Μυστικά της Λέσχης των Ξωτικών» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Άλλωστε» και που μπορείτε να το βρείτε εδώ: https://alloste.gr/non-fiction/116-elf-club-smirnaios.html

Οι ιδέες αυτές ήταν τόσο δημοφιλείς, που ακόμα και ο Thomas Edison είχε κληθεί σε μια συνέντευξη από το Scientific American να σχολιάσει την πιθανότητα της χρησιμοποίησης των εφευρέσεών του ως μέσων επικοινωνίας με πνεύματα. Εκείνος είχε απαντήσει, εντελώς διπλωματικά, πως αν τα πνεύματα είχαν τη δύναμη να ασκήσουν μια τέτοια επιρροή επάνω στις συσκευές του, σίγουρα θα μπορούσε να κατασκευαστεί ένα μηχάνημα που να είναι πολύ πιο αξιόπιστο από τα μέντιουμ και τα Ouija boards που χρησιμοποιούνταν κατά κόρο για αλλοκοσμικές επικοινωνίες.

Στο μεταξύ, οι συσκευές καταγραφής ήχου βελτιώνονταν με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι, λοιπόν, ο Αμερικανός φωτογράφος Attila von Szalay προσπάθησε, για πρώτη φορά το 1941, να καταγράψει τις φωνές των νεκρών κατά τη διάρκεια της έρευνάς του στο εξίσου συναρπαστικό πεδίο της φωτογράφισης των πνευμάτων: Χρησιμοποίησε ένα μικρόφωνο σ’ έναν ηχομονωμένο θάλαμο και ανέφερε ότι κατέγραψε πολλούς ήχους που δεν θα μπορούσαν να έχουν φυσική προέλευση. Ανάμεσα στις πρώτες σχετικές εγγραφές ήταν οι φράσεις «This is G!», «Hot dog, Art!» , και «Merry Christmas and Happy New Year to you all». Τα ευρήματά του δημοσιεύτηκαν υπό μορφή άρθρου στην εφημερίδα της Αμερικανικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών το 1959 και αργότερα το 1979, σε μορφή βιβλίου με τον εντυπωσιακό τίτλο «Phone Calls From the Dead».

Το 1959, ο Σουηδός ζωγράφος και παραγωγός κινηματογραφικών έργων Friedrich Jürgenson δήλωσε ότι, κατά την ηχογράφηση των κελαηδισμάτων κάποιων πουλιών, άκουσε τη φωνή του νεκρού πατέρα του και την επίσης νεκρή σύζυγό του η οποία τον καλούσε με το όνομά του.

Το 1980, ο παραψυχολόγος William O’Neil κατασκεύασε μια ηλεκτρονική συσκευή εγγραφής ήχων που ονομαζόταν «The Spiritcom». Ο O’Neil ισχυρίστηκε ότι κατασκεύασε το μηχάνημά του σύμφωνα με τις οδηγίες που είχε λάβει τηλεπαθητικά από τον George Mueller, έναν επιστήμονα που είχε πεθάνει έξι χρόνια νωρίτερα. Μάλιστα, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου παραψυχολογίας που διοργανώθηκε στην Ουάσιγκτον στις 6 Απριλίου του 1982, ισχυρίστηκε ότι ήταν σε θέση να συζητήσει με πνεύματα μέσω της συσκευής του και προσφέρθηκε να παραχωρήσει δωρεάν τις οδηγίες κατασκευής της σε κάθε ενδιαφερόμενο – αλλά δυστυχώς κανένας δεν κατάφερε να αναπαράγει τα δικά του θεαματικά αποτελέσματα. Ένας συνεργάτης του O’Neil, ο συνταξιούχος βιομήχανος George Meek, προσπάθησε να δικαιολογήσει το απογοητευτικό εκείνο γεγονός με το αιτιολογικό ότι O’Neil είχε καταφέρει να επικοινωνήσει «με την άλλη πλευρά» γιατί διέθετε μεντιουμιστικές δυνάμεις που του επέτρεπαν να συνομιλεί με τους νεκρούς.

Μια άλλη ηλεκτρονική συσκευή που κατασκευάστηκε ειδικά το 2002 για την καταγραφή των EVP ονομάστηκε «Frank's Box» ή «Ghost Box». Ο δημιουργός της, ο Frank Sumption, ισχυρίστηκε ότι είχε λάβει και αυτός τις οδηγίες της κατασκευής της από τον κόσμο των πνευμάτων.

Το 1982, η Sarah Estep ίδρυσε την Αμερικανική Ένωση για τα Φαινόμενα Ηλεκτρονικών Φωνών (AA-EVP) στο Maryland των ΗΠΑ. Ήταν ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που στόχο του είχε την προώθηση της ιδέας των EVP στο ευρύ κοινό. Η Estep, που είχε ξεκινήσει την προσωπική της εξερεύνηση το 1976, ισχυρίστηκε ότι είχε συλλέξει εκατοντάδες καταγραφές μηνυμάτων από νεκρούς φίλους, συγγενείς αλλά και από εξωγήινους που θεωρούσε ότι κατοικούν σε άλλους πλανήτες ή και διαστάσεις.

Το 1995, ο παραψυχολόγος David Fontana αποπειράθηκε να εντάξει το παράξενο αυτό φαινόμενο σ’ ένα ευρύτερο ερμηνευτικό πλαίσιο υποστηρίζοντας ότι οι παράξενες φωνές που κατέγραφαν τα μαγνητόφωνα της εποχής θα μπορούσαν να αποδοθούν στη δραστηριότητα κάποιου poltergeist. Υπέθεσε δε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να έχει συμβεί στον παραψυχολόγο Maurice Grosse, ο οποίος είχε ερευνήσει διεξοδικά την περίπτωση ενός πολύ εκδηλωτικού «θορυβώδους πνεύματος» στο Enfield του Λονδίνου το 1977. Ωστόσο, ο Tom Flynn, ένας ειδικός επί των μέσων μαζικής ενημέρωσης και μέλος της Επιτροπής Σκεπτικιστικής Έρευνας, (Committee for Spectical Inquiry), αφού διάβασε το άρθρο του Fontana πρότεινε μια άλλη εντελώς πεζή εξήγηση του φαινομένου. Απέδωσε τις ασυνήθιστες εγγραφές των επίμαχων μαγνητοταινιών στην αυξημένη υγρασία του στοιχειωμένου σπιτιού στο Enfield, η οποία έκανε τις παραπάνω ταινίες να κολλάνε, κι έτσι να εμφανίζουν ηχητικά παράσιτα που έμοιαζαν με ανθρώπινες φωνές.

Και οι έρευνες συνεχίστηκαν: Το 1997, ο Imants Baruss, ένας ερευνητής του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Δυτικού Ontario, έκανε μια σειρά πειραμάτων χρησιμοποιώντας τις μεθόδους του ερευνητή Konstantin Raudive: Ένα ραδιόφωνο συντονίστηκε σε μια νεκρή συχνότητα για 60 ώρες και 11 λεπτά. Κατά τη διάρκεια του εγχειρήματος κάποιος καθόταν ακίνητος ή προσπάθησε να κάνει μια προφορική επαφή με πιθανές πηγές EVP. Σύμφωνα με τον ίδιο, κανένα από τα ευρήματα που προέκυψαν δεν μπορούσε να αποδοθεί σε άσαρκες οντότητες. Τα ευρήματά του δημοσιεύτηκαν στο Journal of Scientifc Exploration το 2001.

Το 2005, η Journal of the Society for Physical Research δημοσίευσε μια αναφορά από τον ερευνητή παραφυσικών φαινομένων Alexander MacRae. Ο MacRae προχώρησε σε μια σειρά πειραμάτων χρησιμοποιώντας μια συσκευή δικής του κατασκευής. Στην προσπάθειά του ν’ αποδείξει ότι οι εγγραφές του αποτελούνταν από πραγματικές λέξεις και όχι από τυχαίους συνδυασμούς ήχων, ο MacRae ζήτησε από επτά ανθρώπους να ακούσουν πέντε EVP φράσεις που είχε απομονώσει. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα αποτελέσματα του πειράματος έδειξαν ότι οι φράσεις αυτές είχαν μια ξεκάθαρα παραφυσική προέλευση.

Στην εποχή μας χρησιμοποιούνται κατά κόρον φορητά ψηφιακά μαγνητόφωνα για την καταγραφή των EVP. Επειδή κάποιες απ’ αυτές τις συσκευές είναι πολύ επιρρεπείς σε μολύνσεις από ραδιοφωνικά κύματα, πολλοί σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι οι λέξεις που ακούγονται δεν είναι παρά παρεμβολές από ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή από τυχαίες ραδιοφωνικές μεταδόσεις. Εξάλλου, προσθέτουν, επειδή συνήθως είναι πολύ αμυδρές και καλυμμένες από παράσιτα στατικού ηλεκτρισμού είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς τι ακριβώς λένε. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, λοιπόν, αυτές οι παράξενες φωνές είναι τα ακουστικά αντίστοιχα των ψυχολογικών τεστ που επινόησε ο Ελβετός ψυχολόγος Hermann Rorschach: Επειδή είμαστε εξελικτικά προσαρμοσμένοι στο να ανακαλύπτουμε μοτίβα σε τυχαία και ασύνδετα δεδομένα του περιβάλλοντος, οι αρνητές του φαινομένου πιστεύουν ότι τα EVP είναι μια μορφή ηχητικής αποφένιας ή και παρειδωλίας (αποτελούν, δηλαδή, ερμηνείες τυχαίων ήχων ως λέξεις μιας συγκεκριμένης γλώσσας).

Υπάρχει ωστόσο και μια τρίτη, εξίσου γοητευτική εξήγηση του όλου φαινομένου: Δεν αποκλείεται τα φαινόμενα EVP να λειτουργούν ως πύλες που φέρνουν σε επαφή τη συνείδησή μας με το ασυνείδητο. Αν, μάλιστα, δεχτούμε τη θεωρία ότι είμαστε οι νησίδες ενός αρχιπελάγους που, αν και φαινομενικά ξεκομμένες η μια από την άλλη, έχουν μια κοινή βάση, δεν αποκλείεται η ακρόαση και η προσπάθεια της ερμηνείας των ήχων που καταγράφουν οι ευαίσθητες συσκευές μας να ενεργοποιούν μηχανισμούς που μας φέρνουν σε επαφή με τον ωκεανό των πληροφοριών που κρύβει το συλλογικό ασυνείδητο της ανθρωπότητας, αυτή η παρακαταθήκη της φυλετικής γνώσης που ίσως έχει ρίζες που αγγίζουν τη στιγμή της γέννησης του σύμπαντος. Και ποιος μπορεί να ξέρει τι πληροφορίες και τι διάνοιες είναι αποθηκευμένες εκεί πέρα;

Το σίγουρο είναι ότι, παρά την έλλειψη αδιάσειστων στοιχείων, τα φαινόμενα EVP εξακολουθούν ν’ ασκούν μια πολύ μεγάλη επιρροή στην παγκόσμια κουλτούρα των ημερών μας: Έχουν εμπνεύσει τη δημιουργία λογοτεχνικών έργων, κινηματογραφικών ταινιών, τηλεοπτικών προγραμμάτων, βιντεοπαιχνιδιών και μουσικής. Επίσης, η εξάπλωση του διαδικτύου έχει προκαλέσει μια έκρηξη του φαινομένου καθώς πολλές ομάδες αποφασισμένων ερευνητών που είναι εξοπλισμένοι με εξαιρετικά ευαίσθητα και τεχνολογικά εξελιγμένο εξοπλισμό ηλεκτρομαγνητικών και ηχητικών δεδομένων, επισκέπτονται μέρη που θεωρούνται στοιχειωμένα και μας προσφέρουν συναρπαστικά βίντεο και ντοκιμαντέρ…

Έρικ Σμυρναίος

Σεπτέμβριος 2023

Πηγές:

1)      https://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_voice_phenomenon

2)       https://link.springer.com/chapter/10.1057/9781137404862_12

3)       https://clok.uclan.ac.uk/34440/1/34440%20Winsper%2C%20Ann%2C%20PHD%20Thesis.pdf

4)       https://www.wglt.org/show/wglts-sound-ideas/2017-10-31/he-hears-dead-people

5)       https://www.researchgate.net/publication/290075852_Failure_to_replicate_electronic_voice_phenomenon